De taalgrens en het Franstalige imperialisme

Zowat elk probleem in België is terug te voeren op een conflict tussen de twee belangrijkste taalgemeenschappen: de Nederlands- en de Franstalige. De twee gemeenschappen staan lijnrecht tegenover elkaar, en een duidelijke territoriale scheidingslijn is dan ook levensnoodzakelijk. Die lijn, de taalgrens, bestaat al sinds mensenheugenis. België heeft geprobeerd hem uit te wissen, maar is daar niet in geslaagd, en nu vormt hij de grens tussen de "gemeenschappen" en "gewesten", in afwachting van zijn eindbestemming: een echte staatsgrens worden.

De taalgrens gaat terug op de grens tussen de Germaanse en Romaanse talen, die in de vijfde eeuw met de val van het West-Romeinse Rijk is ontstaan. Hoewel het geen geografische grens is (hij verloopt niet langs rivieren, bergketens en dergelijke), is de taalgrens doorheen de eeuwen ongewijzigd gebleven. Ten noorden en ten zuiden van de taalgrens waren de taalgebieden homogeen eentalig. Daar kwam pas verandering in tijdens de dertiende eeuw, toen de graven van Vlaanderen overschakelden op het Frans voor hun centrale administratie. Tijdens de Bourgondische periode werd onder Karel de Stoute het Frans als bestuurstaal verplicht, maar na zijn dood werd de volkstaal opnieuw ingevoerd. De leidende klassen waren toen nog niet verfranst; dat gebeurde pas tijdens de opeenvolgende bezettingen en annexatie van de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk. Vooral tijdens die laatste periode (1795-1814) werd de Vlaamse toplaag genadeloos verfranst.

De kortstondige hereniging met de Noordelijke Nederlanden (1815-1830) kon die verfransing niet volledig ongedaan maken, maar legde wel de basis voor het overleven van het Nederlands in Vlaanderen. Met de afscheuring van België begon de ellende: het Frans werd de enige officiële taal voor de wetgeving. Iedereen die hogerop wilde, moest noodgedwongen overschakelen op het Frans. De Nederlandstalige stad Brussel, die nu de hoofdstad was van het nieuwe koninkrijk, werd in sneltempo verfranst. De Vlaamse Beweging zag zich in de decennia daarna genoodzaakt om met bloed, zweet en tranen de Franse taaldwang beetje bij beetje terug te schroeven. Eerst werd de erkenning van het Nederlands als (tweederangs) officiële taal verkregen (1898), vervolgens de vernederlandsing van de Gentse (1930) en Leuvense Universiteit (1968) en de officiële vertaling van de grondwet naar het Nederlands (1967).

In 1921 werd België ingedeeld in twee eentalige gebieden en één tweetalig (Brussel), maar pas in 1932 werd het territorialiteitsbeginsel ook daadwerkelijk toegepast. Toch was het gevaar nog lang niet geweken, want de Franstaligen hielden talentellingen, die ze vervalsten, om Vlaamse gemeenten bij Wallonië te kunnen inlijven. De Vlamingen moesten dan ook vastberaden voor eens en voor altijd de taalgrens vastleggen. Toen dat in 1963 gebeurde, werden de West-Vlaamse gemeenten Komen en Moeskroen bij Wallonië ingelijfd, en het Luikse Voeren kwam naar Vlaanderen. Er kwamen vier taalgebieden: Nederlands, Frans, Duits en tweetalig (Frans/Nederlands). De negentien Brusselse gemeenten, die stuk voor stuk op Vlaams grondgebied liggen maar ondertussen al sterk verfranst waren, werden ingedeeld als "tweetalig gebied".

De randgemeenten rond het tweetalige Brussel, die ook al licht verfranst waren, bleven bij het Nederlandse taalgebied, maar de Franstaligen slaagden er in om voor zes van die gemeenten (Wemmel, Kraainem, Wezembeek-Oppem, Sint-Genesius-Rode, Linkebeek en Drogenbos) een speciaal voorkeursregime af te dwingen: de zogenaamde "faciliteiten". Dit hield in dat de Franstalige inwoners het voorrecht hebben het Frans te gebruiken in hun contacten met de overheid. Bovendien wordt er Franstalig onderwijs georganiseerd, dat door Vlaanderen wordt betaald! Vlaanderen betaalt dus zijn eigen verfransing. Ook de Vlaamse taalgrensgemeenten Bever, Herstappe, Mesen, Ronse, Spiere-Helkijn en Voeren werden faciliteitengemeenten. Ook in een paar Waalse taalgrensgemeenten kwamen er faciliteiten voor Nederlandstaligen, maar deze worden in de praktijk niet toegepast.

Het toegeven aan deze regeling was een blunder van formaat: natuurlijk werd ze door de Franstaligen anders geïnterpreteerd als door de Vlamingen. De faciliteiten waren bedoeld als tijdelijke overgangsmaatregel om de Franstaligen de gelegenheid te geven zich aan te passen aan het Vlaamse karakter van hun gemeente en Nederlands te leren, maar de Franstaligen beschouwen ze als een verworven recht, dat ze nooit meer willen afgeven. Met de grondwetsherziening van 1970 behaalden de Franstaligen een belangrijke overwinning: door de invoering van de alarmbelprocedure en de bijzondere meerderheden werd de Vlaamse meerderheid binnen België geneutraliseerd. Voortaan waren voor grondswetswijzigingen een tweederde meerderheid én een gewone meerderheid in elke taalgroep vereist. De Franstaligen hadden nu de garantie dat er nooit nog een beslissing kon worden genomen die in hun nadeel was.

Maar het hield niet op: met de staatshervorming van 1988 haalden de Franstaligen alweer hun slag thuis. De faciliteiten werden grondwettelijk verankerd ("gebetonneerd") en Brussel werd een volwaardig derde gewest. Nu Brussel niet langer tot het Vlaamse gewest behoorde, hadden de Franstaligen een belangrijke stap verwezenlijkt in hun strategie om Brussel uit Vlaanderen los te weken. De Franstaligen houden er, in tegenstelling tot de Vlamingen,  inderdaad een heuse communautaire agenda op na. Wie denkt dat het verfransingsgevaar is geweken, vergist zich. Recente studies tonen aan dat de Franstaligen in de faciliteitengemeenten zich helemaal niet aanpassen, maar dat de faciliteiten de verfransing juist in de hand werken!

De Franstalige strategen zouden Brussel het liefst bij Wallonië inlijven, zodat de francofonen als één front tegenover Vlaanderen komen te staan. Om hun doelstelling te realiseren, voeren ze een agressief, imperialistisch veroveringsbeleid. Bij gebrek aan Vlaamse frontvorming slagen ze er ook in om hun ideaal stap voor stap te bereiken. Niet alleen hebben ze van Brussel een afzonderlijk gewest kunnen maken; momenteel proberen ze dat gewest met het Waalse gewest te doen samensmelten. We zien dat vandaag al aan subtiele zaken zoals het veranderen van de naam "Communauté française" (Franse gemeenschap) in "Communauté Wallonie-Bruxelles" (Waals-Brusselse gemeenschap). Op die manier went ook het buitenland alvast aan de leugenachtige voorstelling dat Brussel en Wallonië samen één geheel vormen. Dat Brussel een Vlaamse stad is, doet er blijkbaar niet toe. Dat ze op Vlaams grondgebied ligt, daar zullen de Franstaligen wel verandering in brengen. Ze zullen ernaar blijven streven om de faciliteiten én de faciliteitengemeenten uit te breiden. De huidige faciliteitengemeenten proberen ze bij het Brusselse gewest te voegen. Één gemeente is daarbij van bijzonder geostrategisch belang: Sint-Genesius-Rode. Als ze erin zouden slagen die gemeente bij het Brussels of het Waalse gewest in te lijven, dan ontstaat er een corridor tussen Brussel en Wallonië en kunnen ze na het uiteenvallen van België veel gemakkelijker aanspraak maken op Brussel!

De conclusie is simpel: hoe langer België blijft bestaan, hoe meer kans we als Vlamingen lopen om onze eigen hoofdstad, Brussel, te verliezen. De Vlaamse politici moeten dan ook nù een actieplan opstellen om Brussel te redden en samen een verstandige en grondig onderbouwde onafhankelijkheidsstrategie uitwerken, waarin met alle mogelijke Franstalige listen rekening wordt gehouden.

Wat de huidige toestand betreft: hoewel we hard voor al onze verwezenlijkingen en taalwetten hebben moeten vechten, worden ze nog altijd door bepaalde Franstaligen met voeten getreden. Hier moet iets aan gedaan worden! Ook u kunt uw steentje bijdragen:

- Spreek in Brussel en zeker in de faciliteitengemeenten steeds Nederlands, ook als men u in het Frans aanspreekt of antwoordt. Wijk geen duimbreed; die gebieden zijn verplicht tweetalig! Weigert men in een winkel u te verstaan of te bedienen, herhaal dan uw vraag. Weigert men nog steeds, verlaat dan het pand.

- Spreek op Vlaams grondgebied in het openbaar NOOIT OFTE NIMMER Frans, ook niet als men u in die taal de weg vraagt. Frans spreken in Vlaanderen komt neer op toegeven aan de imperialistische, arrogante houding van de Franstaligen.

- Woont u in "tweetalig" gebied, waak dan nauwkeurig over het naleven van de taalwetten. Worden uw rechten geschonden, laat het daar dan niet bij. Dien klacht in.

Het Klein Woordenboek der Vlaamse Taal

"Het "Klein Woordenboek der Vlaamse Taal" is een unieke verzameling Vlaamse woorden met hun Nederlandse vertaling. Een voorproefje: een boordplank is het dashboard van een auto, roodlicht staat voor verkeerslicht, een brandkoffer is een kluis en een bougie een kaars, een aftrekker is een flessenopener en een buitenwipper is een uitsmijter (van een discotheek bijvoorbeeld).

Een tandist is een tandarts, wie stoeft schept op en een botsmuts is een valhelm. Een droogzwierder is een centrifuge, een kuisvrouw maakt schoon, een bruggepensioneerde is in Nederland een vutter en een autostopper is iemand die langs de kant van de weg staat te liften.

Kortom: dit woordenboek is een must voor iedereen die wel eens bij onze zuiderburen op bezoek gaat. En voor de Nederlanders is het goed om te weten dat solden uitverkoop betekent en beterkoop goedkoper is.

Van belommering tot commerce

belommering , zonwering, voorziening om zonnestralen en -warmte buiten te sluiten.

bemeubeld, gemeubileerd.

beroezen, zich bedrinken, dronken worden.

besluiter (m.), (sportterm), voetballer die veel doelpunten maakt.

bessemgeld (o.), drinkgeld, vindgeld, geld dat door de kuisvrouw (werkster) op de grond wordt gevonden.

bestemmeling (m.), geadresseerde, degene aan wie een brief of een pakje is gericht.

bestoefen, ophemelen, loven, (iemand) prijzne.

beterkoop, goedkoper.

betichte (m. en v.), verdachte, persoon die van een strafbaar feit wordt verdacht, beticht.

betoelaging (v.), subsidie, geldelijke ondersteuning door de overheid.

betrekkingen, geslachtsdaad, coïtus, met iemand betrekkingen hebben, met iemand naar bed gaan.

beuling (m.), bloedworst.

beurtrol (m.), toerbeurt, regelmatig wisselende beurt.

bevallingsverlof (v.), zwangerschapsverlof, verlof dat aan een vrouw in blijde verwachting wordt toegekend.

bevloering (v.), vloerbedekking; bevloering bedekt met vasttapijt, vaste vloerbedekking.

bevoordeligen, bevoordelen; ook: benadeligen en benadeliging.

bewaarmiddel (o.), conserveringsmiddel.

bibbergeld (o.), gevarengeld, toeslag op het loon voor gevaarlijk werk; uitdrukking ontstond in 1944 toen in de Tweede Wereldoorlog de V-bommen op Antwerpen vielen en met name de havenarbeiders die aan het werk bleven "bibbergeld" kregen.

bic (m.), [<Fr.], pen (om mee te schrijven).

bie (v.) bij; ook: bijdehand kind.

bieding (v.), offerte.

bierbak (m.), bierkrat, krat voor bierflesjes.

bierkaartje (o.), bierviltje, viltpapieren onderlegger voor bierglazen.

biersteker (m.), bierhandelaar, bierbrouwer, iemand die bier brouwt of laat brouwen om het te verkopen.

bierwinkel (m.), café.

bietekwiet (m. en v.), iemand die opvalt door kleding of raar gedrag.

bieterke (m.), kindertandje; ons boeleke krijgt zijn bieterkes door, onze kleine krijgt zijn eerste tandjes.

bijbehorigheden (mv.), accessoires (van een auto).

bijhalen, inhalen.

bijsteken, aanvullen; een tandje bijsteken, (wielersportterm), in een hogere versnelling gaan rijden.

bijzichtig, bijziend.

bilan (m. en o.), [<Fr.], balans; de bilan opmaken, de balans opmaken.

binnenbreken, inbreken.

binnenbrengen, inleveren.

binnenrijven, een overwinning behalen, iets in zijn bezit krijgen.

binnensturen, inzenden.

bissen, [<Fr.: bisser], doubleren, blijven zitten.

blaar (v.), 1. roddelaarster, een vrouw die veel praatjes heeft; 2. een lichtzinnige vrouw.

blaffetuur (v.), vensterluik, luik voor een venster.

blanche, witbier.

blauwbiccen, met balpen blauw maken.

blèten (ook: bleiten), huilen, bleren, schreien.

bleu (m.), [<Fr.], onervaren persoon, eerstejaarsstudent.

blinken, poetsen (met name van schoenen)

bloemsuiker (m.), poedersuiker.

blokletteren, in grote koppen in de krant staan.

bluts (v.), deuk (bijvoorbeeld in een auto); de bluts met de buil nemen, iets voordeligs tegen iets nadeligs laten opwegen.

boeffen, [<Fr.: bouffer], vreten, veel en gulzig eten, (zich) volproppen.

boeleke (m. en v.), baby, klein kind.

boffen, opscheppen, bluffen, snoeven.

boite (v.), [<Fr.], 1. versnellingsbak (van een auto); 2. een leuke tent.

boke (v.), (kindertaal), boterhammetje, snee brood.

bolleke (o.), een bolvormig glas gevuld met De Koninck-bier.

bolwassing (v.), standje, uitbrander.

bonmama (ook: bomma) (v.), grootmoeder, oma.

bonpapa (ook: bompa) (m.), grootvader, opa.

bonus (o.), [<Fr.], gratificatie.

boordplank (v.), dashboard (van een auto).

boordsteen (m.), stoepband, hardstenen rand die langs een stoep wordt gelegd.

borstel (m.), penseel, (verf)kwast; er met de grove borstel ingaan, ruw te werk gaan.

borstelen, schilderen (figuurlijk: hij borstelt een breed panorama).

bot (m. en v.), [<Fr.: botte], laars; mijn botten, nou?; kus m'n botten, geen sprake van, iets of iemand van kus m'n botten, van lik m'n vestje.

botermelk (v.), karnemelk.

botsen, stuiten, het terugspringen van een bal.

botsmuts (m.), valhelm, helm die een motorrijder bij een val moet beschermen tegen hersenletsel.

bougie (v.), [<Fr.], 1. kaars; 2. ontstekingsmechanisme bij auto.

bouwpromotor (m.), projectontwikkelaar.

brandkoffer (v.), brandkast, stalen brandvrije kast met speciaal slot voor het opbergen van geld en waardepapieren.

brandraam (o.), glas-in-loodraam.

brevet (o.), diploma.

briefdrager (m.), postbode, iemand die brieve bestelt, rondbrengt; syn.: facteur, postman.

briefomslag (m. en o.), enveloppe.

briefwisseling (v.), correspondentie.

brieventas (v.), portefeuille, (meestal leren) mapje voor het opbergen van waardepapieren en geld.

brigadier (m.), [<Fr.], opzichter, persoon die de leiding heeft over een groep arbeiders.

brik (m.), [<Fr.: brique], klinker, baksteen.

brilmarchant (m.), opticiën; ook: optieker.

brocanteur (m.), [<Fr.], handelaar in antiek en curiosa.

broebelen, onduidelijk spreken, wartaal uitslaan, brabbelen.

broodkaart (m.), echtgenoot, degene die het "brood' verdient.

brossen, spijbelen (van school).

brosser (m.), spijbelaar.

brugagent (m.), brugwachter.

bruggepensioneerde (m.), vutter, werknemer die gebruik heeft gemaakt van de VUT-regeling en vervroegd met pensioen is gegaan.

bruis, frisdrank met prik (koolzuur), bijv.: Spa bruis, Spa rood.

building (m.), [<Eng.], hoog gebouw, torenflat.

buitenwipper (m.), uitsmijter, iemand die aangesteld is om rumoerige of ongewenste gasten uit een café, discotheek en dergelijke te verwijderen.

buldermuur (m.), geluidswal, afscherming om het verkeerslawaai, de geluidshinder tegen te gaan.

bureel (o), 1. schrijftafel met laden, bureau; 2. vertrek, kamer, waarin administratief werk wordt gedaan; 3. gebouw, waar de administratie van een bedrijf wordt gevoerd, kantoor.

BV, een beroemde Vlaming.

cabienne (o.), 1. telefooncel; 2. seinhuisje; 3. kleedhokje.

caleçon (m.), [<Fr.], legging.

camion (kamion) (m.), [<Fr.], vrachtwagen.

camionette (m.), bestelwagen.

camioneur (m.), [<Fr.], vrachtwagenchauffeur.

catalogeren, catalogiseren.

categoriek, krachtig, formeel, bijv.: ik ontken categoriek.

ceintuur (v.), [<Fr.], riem, gordel, ook: veiligheidsgordel voor de inzittenden van een auto.

celwagen (m.), arrestantenbus.

cervela, cervelaatworst.

champetter (m.), [<Fr.: garde champêtre], 1. veldwachter, 2. bazige vrouw.

chapelure (v.), paneermeel, broodkruim.

chappe (m.), [<Fr.: chape], cementspecie voor het afwerken van vloeren.

charcuterie (v.), [<Fr.], 1. fijne vleeswaren, broodbeleg; 2. delicatessenafdeling of -zaak, afdeling of zaak waar fijne vleeswaren verkocht worden.

chauffage (v.), [<Fr.}, verwarmingsinstallatie, centrale verwarming.

chichi-madammeke (v.), een bekakte mevrouw, een kakmadam.

chinese inkt (m.), oost-indische inkt.

choucroute (v.), [<Fr.], zuurkool.

claxon (m.), autotoeter.

clever, [<Eng.], slim.

codenummer (o.), pincode.

coiffeur (m.), [<Fr.], kapper, coiffeursalon, kapperszaak.

colère (v.), [<Fr.], woede; in een Franse colère uitbarsten, woedend zijn.

colle (m.), [<Fr.], lijm.

commerçant (m.), [<Fr.], zakenman, handelaar.

commerce (m.), [<Fr.], 1. handel; 2. winkel, bedrijf.

Van frigoboxtoerisme tot kakdoek

frigoboxtoerisme (o.), toeristen die hun eigen koelbox met eten en drinken bij zich hebben en dus weinig spenderen (smalend gebruikt).

frikandellen (m.), gebraden gehakt, een gebraden bal, gemaakt van een mengsel van gehakt vlees, peper, zout, eigeel en broodkruim.

frikandon (m.), gehaktbal.

frisko (m.), chocolade-ijsje op een stokje, ijsje voorzien van een dun laagje chocolade.

frit (v.), [<Fr.: pommes frites], patat, in vet of olie gebakken in reepjes gesneden aardappel.

fritkot (o.), patatkraam.

frituur (v.), snackbar voor patat, fritkot.

frou-frou, pony (haarstijl).

fruitkorf (m.), fruitmand.

fruitsap (o.), [<Fr.: jus de fruits), vruchtensap.

frut (o.), hoofdkaas.

gaanpad (o.), stoep, trottoir, geplaveide verhoging langs de voorgevels van de huizen in een straat.

gans, heel, geheel; gans de wereld, de hele wereld.

garagist (m.), [<Fr.], garagehouder, (benzine)pomphouder.

garçon (m.), [<Fr.], ober.

gasthuis (o.), hospitaal, ziekenhuis.

gazet (v.), dagblad, krant: de Gazet van Antwerpen.

geaccidenteerd, door aanrijding beschadigde (auto); ook: slecht berijdbaar (van een weg).

gebrevetteerd, gediplomeerd.

gebuur (m. en v.), buurman, -vrouw.

geclasseerd, beschermd; bijv. een geclasseerd monument.

gedrum (o.), drukte, gedrang.

geestigaard (m.), grapjas, humorist.

geire, graag: ik zie u geire, ik hou van jou.

geit, auto van het merk Citroen 2-CV, Lelijke Eend.

gelasten, bevelen.

geld trekken, geld innen.

geldbeugel (m.), portemonnee.

geldplaatsing (v.), geldbelegging.

gelei (m. en v.), jam.

geleid bezoek (o.), rondleiding.

geleider (m.), conducteur of bestuurder (van een tram of bus).

gelijkvloers (o.), benedenverdieping.

gemak (o.), toilet, wc.

generalist (m.), [<Fr. (médecin) généraliste], huisarts.

genoffel (v.), anjer.

gepak (o.), bagage.

geraaktheid (v.), beroerte.

gerolde sigaret (v.), shag: ik smoor liever gerolde sigaretten, ik rook liever shag.

gesofisticeerd, geavanceerd; bijv. hij werkt met een gesofisticeerde computer.

getrouwheidskaart (m. en v.), klantenkaart.

gilet (o.), vest (zonder mouwen).

gilettemesje (o.), scheermesje.

glacé (m.), tompoes, een met een glanzend suikerlaagje overdekt roomgebakje van bladerdeeg.

go-cart (m.), [<Eng.], skelter.

goesting (v.), smaak, zin, trek, lust, begeerte: hij heeft een broek vol goesting, hij is geil.

golf (o.), vest (met mouwen).

grasplein (o.), gazon, grasveld in een tuin of park.

gravelplein (o.), tennisbaan.

grofke (v.), bruinbrood.

grosse caisse (v.), [<Fr.], grote trom, bijv: hij speelt de grosse caisse in de fanfare.

grossist (m.), groothandelaar.

gubbelen, braken, overgeven.

gummi, rubber; bijv. een gummibal.

gunstmaatregel (m.), gratie.

gunstprijs (v.), spotprijsje.

haarzak (m.), valsspeler, knoeier, syn.: aaszak.

hagelbol (m.), hagelsteen.

halfmouke (v.), kleed (jurk) met korte mouwen.

halfopenbebouwing, twee-onder-een-kap-woning; syn.: koppelwoning.

handje (v.), Antwerps handje, koekje in korstdeeg en amandelschilfers of chocolade in de vorm van een hand, symbool van Antwerpen (hand werpen).

handteken (v.), handtekening.

hanger (m.), pot verf, die door een schilder met een haak aan de ladder is gehangen.

heenwedstrijd (m.), uitwedstrijd, wedstrijd die een club moet spelen op het plein (veld) van de tegenstander.

heps (v.), ham (hesp).

herkansing (v.), herexamen.

herkuul (m.), krachtpatser, een heel grote man.

herleiden, verminderen, beperken.

herpakken, beter worden, herstellen (van een ziekte), moed vatten, van de schrik bekomen, ten goede keren.

hersteldienst (m.), serviceafdeling.

herstelling (v.), reparatie.

heruitzending (v.), herhaling van radio- of tv-programma, syn.: wederuitzending.

historiek (m.), [<Fr. historique], geschiedenis, verloop.

hoederecht (o.), voogdijschap.

hof (m.), tuin.

hold-up [<Eng.], overval.

hoogdringendheid, met de grootste spoed.

hospitaliseren, in een ziekenhuis opnemen.

huisgerief (o.), huisraad.

huissier (m.), [<Fr.], deurwaarder, ambtenaar bij het gerecht, belast met de dienst bij de zittingen en met het doen van gerechtelijke aanzeggingen.

hukken, hurken, met gebogen knieën gaan zitten, zodat het achterste op de hielen rust zonder de grond te raken; op zijn hukken zitten.

hutsekluts (m.), rommeltje, bende, warboel, mengelmoes.

ieverans, ergens, op een niet nader aangegeven plaats.

ijsgang (m.), ijzel; er is vandaag ijsgang, het geeft geijzeld.

ijskreem (v.), [<Eng.], roomijs

ijzeren weg (m.), [<Fr. chemin de fer], spoorweg, trein.

ijzerendraadmuziek (v.), gitaarmuziek; aan den ijzeren draad trekken, gitaarspelen.

ikzucht (v.), egoïsme, zelfzucht.

immobiliën, [<Fr. immobiliers], onroerend goed; immobiliën Wuyts, makelaarskantoor Wuyts.

impermeabel (m.), regenjas.

inciviek (m.), politiek crimineel, collaborateur.

indoen, (spullen) inkopen, inslaan.

ineensteken, in elkaar zetten.

infirmière (v.), [<Fr.], verpleegster.

ingangsdeur (m.), voordeur.

inkom (m.), 1. entree; gratis inkom, vrij entree; 2. toegangsprijs; 3. hal of gang van een huis; 4. ingang, plaats waar men binnenkomt.

inpekelen, inpeperen; syn. afborstelen.

inslapen, inwonen; mogelijkheid tot inslapen, eventueel inwonend.

intrest (m.), [<Fr.], rente.

invoerder (m.), importeur.

inzitten, om (iets of iemand) geven; bijv. ik zit met haar veel in.

isoleerfles (v.), thermosfles, fles met dubbele wand die gebruikt wordt om dranken warm of koel te houden.

jat (v.), 1. kopje; een jat koffie, een kopje koffie; 2. kommetje.

jeannet, verwijfde homofiel.

jeansvest (o.), spijkerjack.

jerommeke, een sterke, uit de kluiten gewassen man.

jeugdig, sappig; bijv. jeugdig vlees.

jeune premier (m.), mooie jongen.

job (m.), [<Eng.], baan, functie.

jobstudent (m.), werkstudent, student die naast zijn studie betaald werk verricht.

jongedochter (v.), vaak: oude jongedochter, ongetrouwde vrouw, oude vrijster.

jonkman (m.), vaak: oude jonkman, vrijgezel, ongetrouwde man.

juge (m.), rechter.

jutekako (m. en v.), schommel, syn.: biezebezze, sturel, touter.

kaarsroet (o.), kaarsvet.

kaarting (v.), kaartwedstrijd: worstenkaarting, kaartwedstrijd waarbij de eerste prijs een worst is.

kaaskop (m.), scheldnaam voor een Hollander.

kaberdoes (v.), donker louche café, ontuchthuisje, bordeel.

kableur (m.), kabellegger.

kader (o. en m.), [<Fr.: cadre], foto- en schilderijlijst.

kakdoek (m.), luier (voor een baby).

Van nijverheidsgrond tot regenscherm

nijverheidsgrond (m.), industrieterrein.

noemen, heten; hij noemt Jan, hij heet Jan.

nondedju, [<Fr. nondedieu], verdomme.

nonkel (m.), oom.

notaboekje (o.), notitieboekje; nota's maken, notities maken.

okkasiewagen (v.), tweedehands auto, occasion, koopje.

omendom, rondom, overal (in het rond).

omhaling (v.), collecte, geldinzameling.

omklinken (zijn voet) verzwikken, verstuiken.

omleggen, 1. (een tuin) omspitten; 2. (het verkeer) omleiden.

omzeggens, bijna, zo goed als, vrijwel; bijv. omzeggens iedereen was op mijn feest.

omzendbrief (m.), circulaire, rondschrijven.

onderaards (o.), souterrain.

onderagent (m.), tussenpersoon.

onderduims, stiekem, geniepig, heimelijk, achterbaks; syn.: achterduims.

onderstand (m.), bijstand.

ondertas (v.), schoteltje (onderdeel van kop-en-schotel).

onkans (v.), pech, tegenvaller, tegenslag.

oorkussen (o.), hoofdkussen.

oormeester (m.), oorarts.

opdienster (v.), serveerster, meisje of vrouw die in een restaurant de klanten bedient.

opkleven, opplakken, met lijm bevestigen.

opkramen, ervandoor gaan, weggaan, opstappen, vertrekken; syn.: aangaan, afbollen, aftrappen, het gat uitgaan.

opladen, iemand in een voertuig laten plaatsnemen, ophalen, meenmen, een lift geven.

opleggen, inmaken (van groenten).

opneemvod (v.), dweil, doek om de vloer mee schoon te maken.

opplooien, opvouwen.

opsolferen, 1. iemand iets opdringen, aansmeren; 2. iemand iets wijsmaken.

orgelpunt (o.), hoogtepunt.

ouderling (m.), bejaarde.

oudmannekenshuis (o.), bejaardentehuis.

overkopen, overnemen.

overslapen, (zich) verslapen, langer slapen dan de bedoeling was.

oversnijden, doorsnijden.

overzetter (m.), veerpont, pont, boot die mensen van de ene naar de andere oever brengt.

paardenoog (o.), spiegelei, gebakken ei met heel gelaten dooier.

paasbloem (v.), (gele) narcis.

paddevergif (o.), uitdrukking voor koffie die bitter smaakt.

pakkeman (m.), boeman, politieagent.

palaberen [<Fr.], (langdurig) bespreken, overleggen, vergaderen, onderhandelen, kletsen.

palmares (m.), [<Fr.], (sportterm), lijst met behaalde overwinningen.

palmier (m.), [<Fr.], palmboom.

pan (v.), bak- of braadpan.

panaché (m.), [<Fr.], drank bestaande uit een mengsel van bier en limonade, in Nederland "Sneeuwwitje" genoemd.

panikeren, [<Fr.: paniquer], in paniek raken, paniekerig zijn of doen.

panne (v.), [<Fr.], autopech; de auto valt in panne, de auto doet het niet meer.

papierklem (v.), paperclip.

parketeur (m.), parketlegger.

parlementair (m.), parlementslid.

parlofoon (m.), deurtelefoon.

passe-partout (o.), [<Fr.], loper, sleutel die op alle sloten past.

pateeke (v.), gebakje.

patisserie (v.), [<Fr.], 1. gebakjes, taartjes, banketgebak; 2. banketbakkerij.

patroon (m.), werkgever, patronale bijdrage; werkgeversbijdrage.

peeke (v.), wortel; peekessoep, wortelsoep; een oud peeke, een oude man.

pelsefrak (v.), bontjas.

penaliseren, straffen.

pennezak (m.), etui om schoolspullen als pennen en potloden in op te bergen.

pens (v.), bloedworst.

perte totale (v.); [<Fr.], total loss (inzake auto's)

petank (petanque), [<Fr.], jeu de boules.

petat (m. en v.), 1. aardappel; 2. klap; iemand een petat geven, iemand een oorvijg geven.

petattenbloem (v.), aardappelmeel.

pietje, mannelijk geslachtsdeel; ik heb hem bij z'n pietje, ik heb hem erin geluisd; hij heeft mij bij m'n pietje, ik sta met m'n rug tegen de muur.

pietjesbak (m.), veelkantige dobbelbak met vilten bodem; bijv.: met de pietjesbaks spelen.

pijkenzot (m.), schoppenboer (in het kaartspel).

piket (o.), stakerspost; op piket staan, posten bij stakingen, op wacht staan.

pikuur (v.), [<Fr.], injectie, prik.

pil (v.), batterij.

pillicht (v.), zaklantaarn, zaklamp die werkt op pillen (batterijen).

piloot (m.), autocoureur, bestuurder van een racewagen.

pilootproject (m.), proefneming, experiment.

pint (v.), glas bier (pils); vaak: pintje.

pintelieren, een pintje pakken, bier drinken, syn: pinten.

pisseblom (v.), paardebloem.

pissijn (v.), [<Fr.: piscine], urinoir, waterplaats voor mannen.

piste (v.), [<Fr.], 1. rijbaan, weg; 2. spoor in een onderzoek.

pistier (m.), baan (wiel)renner.

pitteleer (m.), smoking.

plaatsingsbureau (o.), [<Fr.: bureau de placement], arbeidsbureau, overheidsinstelling die bemiddelt tussen werkgevers en werkzoekers.

pladijs (m.), [Lat.: platessa vulgaris], platte zeevis, schol.

plafonneur (m.), [<Fr.] stukadoor.

plakbrief (m.), affiche, aanplakbiljet, aangeplakte bekendmaking, vooral gebruikt voor het maken van reclame.

plakkot (o.), gezellig café, waar men bijna niet weg kan komen (blijft plakken).

plan, zijn plan trekken, er iets op vinden, een oplossing bedenken.

plastieken, gemaakt van plastic.

plastron (m.), stropdas.

plat, slap, flauw (van smaak); plat water, water zonder prik (bruis), Spa blauw, mineraalwater.

platbroek (m.), lafaard, angsthaas.

platendraaier (m.), platenspeler, pick-up.

plattekaas (m.), kwark; syn. wittekaas.

platvallen, een lekke band krijgen.

plaveier (m.), stratenmaker.

plezant, plezierig, leuk, vrolijk, aangenaam.

plooibaar, opvouwbaar.

plooien, opvouwen; de was plooien, de was opvouwen.

plooimeter (v.), maatlat, duimstok.

poefen, op de pof kopen.

poep (v.), [<Fr.: poupe], kont, achterwerk, achterste, billen; iemand op zijn poep geven, iemand een pak voor zijn billen geven.

poepeloerezat, zeer dronken.

poepen, geslachtsgemeenschap hebben.

pol(leke) (m. en v.), hand(je).

politieker (m.), politicus.

pompbak (m.), spoelbak, gootsteen, syn: pompsteen.

pompelmoes (v.), grapefruit, grootste soort van de citrusvruchten [<Lat.: citrus decumana, maxima].

pompen, zuipen, veel drinken.

pompier (m.), [<Fr.], brandweerman.

pompist (m.), [<Fr.], benzinepompbediende, benzinepomphouder.

pompsteen (m.), spoelbak, gootsteen; syn.: pompbak.

poos (v.), [<Fr.], pauze (bij een toneelstuk bijvoorbeeld).

por (v.), meisjesstudent.

porei (parei) (v.), prei (groente).

portrettentrekker (m.), fotograaf.

postkaart (v.), [<Eng.: post-card], briefkaart, ansichtkaart.

postman (m.), postbode; iemand die brieven bestelt, rondbrengt; syn.: briefdrager; facteur.

pottelap (v.), pannenlap.

poussette (m.), [<Fr.: pousser, duwen], kinderwagen.

praline (pralien) (v.), [<Fr.], bonbon.

pree (v.), [<Fr. prêt], 1. zakgeld; 2. salaris; hij trekt een vette pree, hij verdient goed.

prepensioen (o.), VUT, syn.: brugpensioen.

pries (prise) (v.), [<Fr.], stopcontact.

prijsbeest (o.), winnaar.

prijskamp (m.), proefwerk, wedstrijd.

prinske (m.), een lang smal glas gevuld met De Koninck-bier.

probatie (v.), [<Fr.: probation], (op) proef, proeftijd.

procureur des konings (m.), officier van justitie.

proeflezer (m.), corrector, iemand die drukproeven verbetert.

pronostiek (v.), [<Fr.: pronostic], voorspelling, prognose.

proper, netjes, schoon, goed verzorgd.

protonkaart (m. en v.) chipknip.

pruim, vrouwelijk geslachtsdeel, onder uw pruim, geen sprake van.

pull (m.), trui, afkorting van pullover.

punt aan de lijn [<Fr.: point à la ligne], punt uit, basta, zand erover.

puntspeler (m.), (sportterm), spits (van een voetbalelftal); in de punt spelen, in de spits spelen.

raadpleging (v.), spreekuur, tijdstip waarop men iemand spreken kan, met name een arts.

recupereren, op krachten komen, terugwinnen.

redplank (v.), redmiddel, reddingsboei.

refter (m.), [<Fr. reflectorium], eetzaal, kantine van een bedrijf.

regenscherm (o.), paraplu.

Van trafiek tot zwikzwak

trafiek (v.), [<Fr.: traffic], verkeer, drukte, bijv.: er is veel trafiek vandaag.

training (v.), trainingspak.

trakteren, een rondje geven in een café.

trapzaal (v.), trappenhuis.

triporteur (m.), [<Fr.], bakfiets.

troep (m.), leger, hij is in de troep, hij zit in dienst.

trottinette (v.), [<Fr.], step (kinderspeelgoed)

trouwkleed (o.), bruidsjapon, trouwjurk.

tube (m.), fietsband.

tuingerief (o.), tuingereedschap.

tut (m), (fop)speen, ook: tutter

tweezak (m.), dubbelhartig persoon.

uit de lucht vallen, verbaasd staan.

uitbater (m.), exploitant van een café (of zaak), iemand die tegen een bepaald bedrag of op provisiebasis voor rekening van een ander een zaak beheert.

uitstalraam (o.), etalage, syn.: toogvenster.

uitwijken, emigreren, uitwijkeling (m.), emigrant, inwijkeling (m.), immigrant.

uurrooster (m.), dienstregeling, lesrooster, dienstrooster.

valabel [<Fr.], vakkundig, ervaren, verdienstelijk, waardevol; een valabele medewerker.

valavond (m.), zonsondergang, het vallen van de avond.

valies (v.), (reis)koffer.

valling (v.), verkoudheid; een valling pakken, kou vatten.

valschermspringer (m.), parachutist.

vaneigens, vanzelfsprekend.

vedet (m.), ster, beroemd persoon; de vedet zijn, in het middelpunt van de belangstelling staan.

verbeteringshuis (o.), tuchtschool.

verdiep (o.), etage.

verkaveling (v.), een in delen opgedeeld stuk grond dat bouwrijp is.

verkavelingsvlaams (o.), Vlaams woord voor het slechte Nederlands van een Vlaming.

verkeerswisselaar (m.), rotonde, verkeersplein, syn.: rondpunt, rondplein.

verlof (o.), vakantie.

verplaatsingskosten (mv.), reiskosten.

verschonen, (zich) verontschuldigen, (iets) goed praten.

verstade, begrijp je (het)?

verteer (o.), dat wat men in een café of restaurant gedronken en/of gegeten heeft.

vervoegen, zich voegen bij; bijv: hij vervoegt het gezelschap, hij voegt zich biij het gezelschap; hij vervoegt de tafel, hij gaat mee aan tafel zitten.

verwittigen, (iemand) waarschuwen.

verwittigingsschot (o.), waarschuwingsschot.

vierentwintig uur op vierentwintig, vierentwintig uur per dag.

vijs (v.), schroef; de vijzen aanspannen, de schroeven aandraaien.

vijzen, schroeven; iemand goed aanvijzen; iemand een lesje leren.

vilbeluik (o.), slachthuis.

vislijn (v.), (vis)hengel.

vliegenraam (o.), hor.

vloerder (m.), tegellegger.

vloerkes, pistoletjes, broodjes op een speciaal soort vloer gebakken.

vluchtschot (o.), (sportterm), volley, bal die geraakt wordt voordat hij de grond geraakt heeft.

voetbalplein (o.), voetbalveld.

voettitel (m.), ondertiteling (bij film), onderschrift (bij foto).

voettram (m.), de voettram pakken, lopen.

vogelen, geslachtsgemeenschap hebben.

vogelenmarkt, zeer bekende markt in Antwerpen, die door Nederlanders totaal onjuist (of uit geremdheid) vogeltjesmarkt wordt genoemd.

vogelpik, darts, een spel waarbij pijltjes naar een roos gegooid worden.

voila, zie hier.

voltapijt (o.), kamerbrede vaste vloerbedekking.

voorbehouden, gereserveerd.

voorbijsteken, inhalen (bijvoorbeeld van auto's).

voorzien, bepalen, stipuleren.

vouwmeter (m.), duimstok.

vuilbak (m.), vuilnisbak, afvalemmer.

vuurpijl (m.), lichtkogel.

wallebakken, op stap gaan, aan de zwier gaan, feesten.

wandelradio (m.), draagbare radio.

wapendracht (v.), wapenbezit.

warenhuis (o.), kas, serre.

wasspeld (v.), wasknijper.

watergladheid, aquaplaning [<Eng.], het slippen van een auto doordat zich een laagje water heeft gevormd tussen de banden en het wegdek.

watersteen (m.), aanrecht, wandtafel in de keuken met een of meer gootstenen.

waterzooi (v.), Vlaams streekgerecht met kruiden en vis of kip (Gentse waterzooi).

wattman (m.), trambestuurder.

wedde (v.), salaris, honorarium, loon.

wedersamenstelling (v.), reconstructie (van een ongeluk, misdaad).

wederuitzending (v.), herhaling van radio- of tv-programma, syn.: heruitzending.

weekdaags, doordeweeks.

weeral, alweer.

weerbots (m.), terugslag, reactie: de weerbots van iets krijgen, ergens de dupe van zijn.

weerstand (m.), het verzet, de illegaliteit; weerstander, verzetsstrijder.

wegel (m.), paadje.

wegenis (v.), wegennet, de gezamenlijke wegen die een land of landstreek doorsnijden; wegeniswerken, wegwerkzaamheden.

welk, wat (zegt u?)

wentelwiek (m. en v.), helicopter.

weps (v.), wesp.

werf (v.), bouwterrein.

werkhuis (o.), atelier (van een kunstenaar).

werkonbekwaam, ziek.

wiek (v.), lont van een kaars.

wijsheidstand (m.), verstandskies.

windpokken, waterpokken.

wipplank (v.), duikplank.

wipzaagmachien (v.), decoupeerzaag, mechanische zaag voor het uitzagen van vormen.

wisselagent (m.), makelaar in effecten, iemand die op een wisselkantoor (bank) werkt.

wittekaas (m.), kwark; syn.: plattekaas.

witteke, jenever.

zagen, zeuren, zanikken, langdurig over hetzelfde onderwerp blijven praten.

zakencijfer (o.), [<Fr.: chiffre d'affaires], omzet, omzetcijfers.

zeker en vast, vast en zeker.

zelfklever (m.), sticker, zelfklevend papiertje.

zenne, hoor; schreeuw niet zo hard, ik begrijp u wel, zenne, ik versta u wel, hoor.

zetel (m.), stoel, fauteuil.

zeveren, kletsen, onzin uitkramen, zanikken.

zichtbaarheid, het zicht.

ziek vallen, ziek worden.

ziekenkas (v.), ziekenfonds.

zienlijk, met open ogen.

zitpenning (m.), presentiegeld.

zondag na de middag, zondagmiddag.

zonneklopper (m.), zonnebader, zonaanbidder.

zonneslag (m.), [<Fr. coup de soleil], zonnesteek.

zot, gek, dwaas; iemand voor den zot houden, iemand voor de gek houden.

zotteklap (m.), grote onzin, onzinnige praat, leugen.

zuigelingenraadpleging (v.), consultatiebureau (voor baby's).

zulle, zie zenne.

zwaantje (o.), motoragent (bij de Rijkswacht).

zwemkom, zwembad, syn.: zwemdok.

zwiermolen (m.), zweefmolen, kermisattractie.

zwikzwak (m.), een lange magere slungel.